Na Wydziale Prawa i Administracji startuje nowatorski program kształcenia w języku niemieckim w ramach projektu „Poprzez prawo dziedzictwa kulturowego ponad stereotypy”, nazwanego skrótowo SteReOKultur.

Pomysłodawcami projektu, który uzyskał grant Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (Programu SPINAKER – Intensywne Międzynarodowe Programy Kształcenia), są profesorowie Wojciech Dajczak i Joanna Długosz-Jóźwiak, od lat współpracujący w ramach Polsko-Niemieckich Studiów Prawniczych, prowadzonych w Collegium Polonicum i Uniwersytecie Europejskim Viadrina. Uczestnicząc w ich reformowaniu zauważyli, że dalej idące innowacje polsko-niemieckiego kształcenia prawniczego wymagają nowej formuły. Konkurs NAWA dał szansę, by pójść w tym kierunku.

Naukowcy uznali, że ważne praktycznie, a ciągle marginalne w niemieckiej i polskiej nauce prawo dziedzictwa kulturowego, to świetna podstawa dla innowacji w transgranicznym kształceniu prawników. – Dziedzictwo kulturowe rodzi fundamentalne dla prawnika pytania o to, jak szeroko je rozumieć, jak wytyczyć granice jego ochrony, komercjalizacji, jak zwalczać związane z nim patologie. Wszystkie można zilustrować atrakcyjnymi medialnie przykładami. Wiele z tych pytań może budzić emocje i kontrowersje, bo w prawniczej dyskusji dotkniemy ważnych dziś cywilizacyjnie problemów, jak zjawisko tzw. cancel culture i związane z tym wezwania do dekolonizacji dziedzictwa kulturowego  – zauważa prof. Dajczak.

Dzięki innowacyjnej formule programu, służącego umiędzynarodowieniu, studenci przekonają się, że nauka prawa to nie tylko klasyczny wykład. Zajęcia będą bardziej przypominać wieczory filmowe, czy wieczory gier planszowych, z tym że treścią dyskusji i rywalizacji będą problemy z zakresu prawa dziedzictwa kulturowego.

– Aby to stało się możliwe, na potrzeby zajęć prowadzonych głównie online, przygotujemy oryginalne narzędzia dydaktyczne – wskazuje prof. Długosz-Jóźwiak. – W dużej części będą to klipy filmowe, ilustrujące konkretne problemy ochrony materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Jeden z modułów będzie oparty na tzw. grywalizacji – czymś całkowicie nowym w uczeniu o prawie.

Projekt świetnie wpisuje się w promocję polskiej kultury i tożsamości. Istotnym jego elementem jest stacjonarna szkoła letnia, podczas której studenci poznają wybrane obiekty dziedzictwa kulturowego w Poznaniu i w Wielkopolsce. Zaplanowano m.in. trzy wycieczki lokalne oraz wyjścia na wydarzenia kulturalne. Ambasadorem projektu, wspierającym jego promocję i merytoryczną realizację jest prof. Andrzej Betlej, historyk sztuki, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu – Państwowych Zbiorów Sztuki. – Skupienie się na dziedzictwie kulturowym daje wyjątkowe możliwości, bo możemy pokazać prawo w bliskości otoczenia społeczno-kulturowego. Komponentem zajęć będą odniesienia do konkretnych obiektów dziedzictwa kulturowego, problemów związanych z ich ochroną. W ten sposób zaoferujemy zagranicznym studentom całkowicie nowe spojrzenie na polską kulturę, a w szczególności kulturę prawną. Pokażemy, jak w osadzonych w Polsce problemach ochrony i obrotu dziedzictwa kulturowego przejawiają się zagadnienia uniwersalne. W konsekwencji mamy nadzieję ukazać studentom złożoność, ale i strategie szukania porozumienia w kwestiach, gdzie prawo spotyka się z różnorodnością, a niekiedy sprzecznością postaw kulturowych – podkreśla prof. Dajczak.

Projekt potrwa do końca września 2023 r., z założeniem, że będzie powtarzany w kolejnych latach. Rekrutacja 40-60 studentów rozpocznie się w grudniu i potrwa do końca stycznia. Naukowcy mają nadzieję, że rezultaty projektu będą trwałe, co pomoże budować wizerunek polskich nauk prawnych za granicą.

Zajęcia ze studentami poprowadzi grupa wykładowców z UAM, z Uniwersytetu Opolskiego, gdzie znajduje się jedyna w Polsce katedra UNESCO, oraz uczelni niemieckich i austriackich. Polscy członkowie zespołu mają wieloletnie i różnorodne doświadczenia we współpracy naukowej i dydaktycznej z zagranicznymi ośrodkami naukowymi.

– Budując zespół naukowy poszliśmy w poprzek schematu – mówi prof. Długosz-Jóźwiak – Zamiast wybrać osoby, zajmujące się podobnym obszarem badań, postawiliśmy na przedstawicieli różnych subdyscyplin prawniczych. Wynika to nie tylko z wielopłaszczyznowości prawnej ochrony dziedzictwa kulturowego, ale daje także nowe możliwości kulturowego wymiaru dyskusji o dziedzictwie kulturowym i problemach jego prawnej ochrony.

Autorzy projektu przyznają, że jest on eksperymentem dydaktycznym, z którego, mają nadzieję, powstanie atrakcyjny program Legum Magister wzbogacający transgraniczne kształcenie prawników w Europie

Niniejszy tekst autorstwa Ewy Konarzewskiej-Michalak opublikowany został w najnowszym numerze „Życia Uniwersyteckiego”