Solidarne zarządzanie danymi cyfrowymi

12 grudnia 2022

Powołana przez czasopisma The Lancet i Financial Times Komisja “Governing health futures 2030: growing up in a digital world” (GHF 2030) opublikowała raport poświęcony solidarnemu zarządzaniu danymi cyfrowymi. Jednym z autorów publikacji jest dr Łukasz Szoszkiewicz z Zakładu Prawa Konstytucyjnego.

Raport (tzw. biała księga) prezentuje koncepcję „solidarności w zakresie danych” (ang. data solidarity), czyli nowego podejścia do zarządzania danymi cyfrowymi, w szczególności w obszarze zdrowia. Autorzy wykazują, że model zarządzania danymi oparty wyłącznie na indywidualnej świadomej zgodzie nie zapewnia właściwej równowagi pomiędzy interesami osób, których dane dotyczą (jednostek i całego społeczeństwa), a podmiotami przetwarzającymi dane (w szczególności korporacjami technologicznymi). Zwrócono uwagę, że dopuszczalność przetwarzania danych nie powinna być uzależniona od ich rodzaju (np. dane osobowe, dane wrażliwe), ale celu, w jakim są one przetwarzane, m.in. ze względu na narastające obecnie trudności w rozróżnianiu rodzajów danych. W pracy wskazano także, że nawet przetwarzanie danych zanonimizowanych czy przestrzennych może prowadzić do naruszeń prawa, w szczególności praw człowieka.

W raporcie zaproponowano szereg rekomendacji dotyczących realizacji „solidarności w zakresie danych”, opierając się na rozwiązaniach funkcjonujących w różnych porządkach prawnych. Publikację można pobrać pod tym linkiem. Najważniejsze wnioski zostały opublikowane wcześniej na łamach czasopisma The Lancet Digital Health.

W raporcie zawarto wnioski z badań prowadzonych przez zespół, który współtworzyli badacze z Uniwersytetu Wiedeńskiego: prof. Barbara Prainsack, prof. Nikolaus Forgó, Seliem El-Sayed, Philipp Baumer oraz dr Łukasz Szoszkiewicz (WPiA UAM). Nawiązanie współpracy było możliwe dzięki realizacji stypendium badawczego na Uniwersytecie Wiedeńskim w okresie marzec – czerwiec br. Pobyt był współfinansowany ze środków Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (stypendium START 2021) oraz Narodowego Centrum Nauki (nr rej. 2018/31/N/HS5/01592).